za jednym razem
  • Jean-Jacques i odmiana
    20.03.2013
    20.03.2013
    W znajdującym się w Wielkim słowniku ortograficznym PWN (wyd. 2012) haśle Jean-Jacques Annaud odmieniane jest tylko jedno imię (Jacques), natomiast w przypadku hasła Jean-Jacques Rousseau odmieniane są obydwa imiona. Czym uzasadnić niejednorodną odmianę tego imienia złożonego?
  • Jego

    14.03.2022
    14.03.2022

    Mam pytanie dotyczące zaimków jego/niego.

    Czytałem książkę i spotkałem się z takim zdaniem: "Klin rozbitego światła za jego plecami odbijał żółć nieba". W tym przypadku bym użył formy niego, bo zaimek jest połączony z przyimkiem.

    I mam jeszcze jedno zdanie: "Jeśli u chorego stwierdza się ból pleców z prawej strony, jego przyczyną jest prawdopodobnie choroba nerek lub zaburzenia jelitowe" W tym zdaniu użyłbym formy go, czy można to potraktować jak początek nowego zdania i użyć jego?

    Pozdrawiam

  • Kalka, replika, półkalka, kalka częściowa, hybryda itp.

    21.02.2024
    21.02.2024

    Dzień dobry,

    zastanawia mnie ostatnio, czym właściwie w polskiej terminologii etymologicznej są „półkalki” czy też „kalki częściowe”. Spotykałam ten termin przede wszystkim jako określenie słowa lub zwrotu zbudowanego na wzór wyrażenia obcojęzycznego, częściowo z elementów rodzimych, a częściowo z elementów obcych (np. u Borysia 'wieloryb' jako półkalka średnio-wysoko-niemieckiego 'walvisch'). Jednak sporadycznie zdają się one być używane w zgoła innym znaczeniu, którego pewna już jestem mniej (np. w elektronicznym WSJP 'gadzinówka' jako częściowa kalka z niemieckiego 'Reptilienfond'.) Jak zatem powinno się stosować te terminy?

    Pozdrawiam serdecznie i z góry dziękuję.

  • Kiedy mnie, a kiedy mi?
    9.01.2019
    9.01.2019
    Szanowni Państwo,
    które zdanie jest poprawne: Czy tylko mi tego brakuje? czy Czy tylko mnie tego brakuje? Jednym słowem – czy wyraz tylko wymaga dłuższej formy zaimka? Słownik poprawnej polszczyzny podaje przykład Brakuje mi chleba, ale nie znalazłam w nim przykładów ze słowem tylko w połączeniu z zaimkami.

    Serdecznie dziękuję za pomoc.
  • Kiedy używać inicjałów?
    16.06.2003
    16.06.2003
    Szanowni Państwo,
    czy istnieje jakaś norma odnośnie używania przed nazwiskami inicjałów bądź pełnych imion w tekstach naukowych (tudzież tekstach „bardziej eleganckich”). Czy lepiej jest pisać „A. Kowalska odkryła Amerykę” czy też „Anna Kowalska odkryła…”? Czy używanie samego nazwiska („Kowalska odkryła…”) jest uznawane za nieeleganckie?
  • konkubinat
    24.03.2003
    24.03.2003
    Termin konkubinat definiowany jest jako „trwałe pożycie mężczyzny z kobietą bez zawarcia związku małżeńskiego” (słownik dostępny w serwisie internetowym PWN). Czy owo „pożycie”, w tym konkretnym przypadku, jest wspólnym życiem, czy raczej obcowaniem fizycznym (pożyciem seksualnym)? Innymi słowy: czy konkubinatem można określić niesformalizowany związek dwojga partnerów, którzy mieszkają razem, lecz nie utrzymują kontaktów płciowych? Z góry dziękuję za pomoc.
    Robert
  • kontusz i geszeft
    11.01.2005
    11.01.2005
    Witam. Nurtuje mnie etymologia słów geszeft oraz kontusz. W jednych słownikach jest napisane, że geszeft to słowo z języka niemieckiego, zaś w innych, że z języka jidysz. Podobna rozbieżność przy etymologii słowa kontusz: raz z języka węgierskiego, a raz z osmiańsko-tureckiego. Dziękuję za rozwianie moich wątliwości i pozdrawiam.
  • Kowalski i inni
    23.02.2010
    23.02.2010
    Kowalski jest jednym z najpopularniejszych polskich nazwisk, Ciesielski czy Kołodziejski średnio, natomiast prawie nie spotyka się Szewskich czy Krawieckich. Wszystkie te nazwiska pochodzą od nazw popularnych zajęć, szewc i krawiec nie są egzotyczniejsi od kowala (podobnie nazwiska Szewczyk i Krawczyk nie odstają aż tak od Kowalczyka). Czy istnieje jakaś językowa teoria, skąd te dysproporcje w przypadku końcówki -ski?
  • krótko o synonimii
    25.12.2014
    25.12.2014
    Szanowni Państwo,
    podczas pewnej gry związanej z językiem doszło między znajomymi do sprzeczki o słowo synonim. Jedna z osób twierdziła, że np. ładny nie jest synonimem pięknego, bo piękny jest nacechowany znacznie bardziej. Nie jestem pewien, ale wydaje mi się, że synonimem może być wyraz bliski znaczeniowo, a nie jedynie znaczący dokładnie to samo. Chyba nie sposób definiować niektórych pojęć językowych tak ściśle jak np. w matematyce.
    Z najlepszymi życzeniami na Święta!
    Czytelnik
  • laska
    7.06.2009
    7.06.2009
    Dzień dobry,
    zastanawiałem się nad etymologią słowa laska, coraz popularniejszego określenia młodej, ładnej dziewczyny. Wydaje mi się, że określenie to jest dość stare, starsze w każdym razie niż przemiany w języku po upadku komunizmu. Czy ma ono coś wspólnego z Laszka, określeniem Polek w językach naszych wschodnich sąsiadów? Od kiedy jest poświadczone?
    Z poważaniem,
    Jerzy Kowalczyk
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego